Szlak polskich umocnień polowych z 1939 r.

Trasa została wyznaczona staraniem Grupy Obywatelskiej ?INICJATYWA`39?, która od września 2010 roku podjęła działania związane z uprzątnięciem, przekarczowaniem i oznakowaniem 75 km szlaku.

Otwarcie trasy nastąpiło we wrześniu 2011 roku. G.O. ?INICJATYWA`39?jest nieformalnym ruchem społecznym zrzeszającym ludzi chcących upamiętnić czyn Żołnierzy Wojska Polskiego budujących linię umocnień pod Bełchatowem, wobec spodziewanej napaści hitlerowskich Niemiec na Polskę w 1939 roku.

Trasa została oznakowana  czerwono-białymi pasami malowanymi na drzewach i płotach (za zgodą właścicieli) w miejscowościach przez które przebiega. Farba odblaskowa, która została użyta do oznakowania szlaku pozwala na przebycie go także w nocy. Może to stanowić nie lada wyzwanie i wspaniałą przygodę. W związku z tym, iż pozycje obronne zostały utworzone na dużym obszarze, o zróżnicowanych warunkach terenowych, osoba chcąca przebyć szlak musi się liczyć z różnego rodzaju utrudnieniami. Piaskowe podłoże lasów i wydmy, znacznie utrudniają poruszanie się rowerem.

Rozległe niegdyś Bagno Przerębiec, obecnie częściowo osuszone, bywa okresowo podmokłe. Uczestnik wyprawy będzie miał na trasie do pokonania dwa rowy przeciwczołgowe (zalewane wodą), Piaskową Wydmę Żar oraz dziesiątki kilometrów terenowych dróg leśnych i polnych. Jednak dla wprawnego piechura lub rowerzysty SZLAK POLSKICH UMOCNIEŃ POLOWYCH Z 1939 ROKU jest do przebycia w ciągu jednego, dwóch dni. Jego niewątpliwą atrakcją są dobrze zachowane ślady umocnień ziemnych (stanowiska strzeleckie, artyleryjskie, rowy przeciwczołgowe, rowy dobiegowe, pozostałości ziemianek i bunkrów drewnianych). Wszystkiego dopełnia 17 lekkich schronów bojowych rozmieszczonych na ?Pozycji Szczerców? Życzymy pozytywnych wrażeń z wędrówek po naszym szlaku.

Opis trasy

Trasa rozpoczyna się w miejscowości Księży Młyn (gmina Bełchatów) ? 5 km na południe od Bełchatowa. Prowadzi tu Powiatowa Droga Rowerowa w kierunku ośrodków wypoczynkowych Wawrzkowizna i Słok. Tuż przy początku szlaku możemy zobaczyć trzy lekkie schrony bojowe. Ciekawostką jest schron nr 1, który nie został ukończony na skutek wybuchu wojny (brak dachu) oraz schron nr 2 ? wokół którego została częściowo odtworzona linia stanowisk strzeleckich (staraniem Grupy Rekonstrukcji Historycznej oraz pracowników Elektrowni Bełchatów). Dalej szlak biegnie (zgodnie z oznaczeniami: czerwono ? białymi pasami) wzdłuż drogi rowerowej, aż do pierwszych zabudowań w m. Oleśnik. Tu skręca w las (w prawo na zachód). Po około 400 metrach natrafiamy na schron nr 3.

Dalej szlak wiedzie przez suche lasy po północnej stronie rzeki Rakówki. Na piaszczystym wzniesieniu, które napotykamy po około 1km od schronu, możemy zobaczyć pozostałości umocnień ziemnych skierowanych frontem do rzeki. W 1939 roku hitlerowcy spotkali się tu ze zdecydowanym oporem żołnierzy 84 Pułku Strzelców Poleskich, którzy 5 września 1939 roku bronili ?Pozycji Oleśnik?.

Podążając dalej szlakiem poprzez lasy docieramy do asfaltowej drogi Kurnos ? Słupia. Kierujemy się w lewą stronę, przecinamy skrzyżowanie i docieramy do m. Słupia. Po przejściu miejscowości skręcamy w prawo (przed pierwszym budynkiem, który napotkamy po prawej stronie) i wchodzimy na groblę między dwoma Jeziorami Słupeckimi. Mijamy je i skręcamy w lewo. Droga powiedzie nas północną stroną drugiego jeziora. Napotkamy tu dobrze zachowane linie okopów biegnące wzdłuż i w poprzek trasy. Niektóre ciągną się głęboko w lasy (przy brzegu jeziora w terenie można także zaobserwować słabo widoczne okopy z I Wojny Światowe). Mijamy drugie Jezioro Słupeckie i skręcamy w prawo.

Meandrując w lesie dochodzimy do m. Bożydar. Tu skręcamy  na zachód i leśną drogą (mocno piaszczystą) dochodzimy do rowu z wodą. Wykopali go w 1939 roku żołnierze Wojska Polskiego jako rów przeciwczołgowy. Do dziś jest on częściowo zalany wodą. Idąc dalej przez las napotykamy kolejne linie okopów oraz liczne ślady (leje) po pociskach artyleryjskich dobrze widoczne pomiędzy drzewami. Po około 3 kilometrach dochodzimy do drogi asfaltowej Chmielowiec-Żar. Skręcamy w prawo, by po kilkuset metrach skręcić w lewo, w las (zgodnie z oznakowaniem trasy).  Szlak prowadzi nas do schronu nr 4, a następnie do kolejnych obiektów ? nr 5, 6 oraz schronu dwustrzelnicowego nr 7, który nie został ukończony (brak stropu). Jadąc dalej, po lewej stronie zauważymy schron nr 8.

W lesie wzdłuż tego odcinka trasy napotkamy liczne, dobrze zachowane ślady okopów. Dojeżdżamy do drogi krajowej nr 8. Zachowując ostrożność, skręcamy w lewo. Po przejściu ok. 400 metrów, po drugiej stronie drogi zauważymy tablicę informacyjną opisywanej ?Trasy pieszo-rowerowej?. Przecinamy trasę krajową nr 8 i wjeżdżamy drogą w las. Po ok. 400 m po lewej stronie, w otoczeniu drzew, stoi schron nr 9. Można w jego okolicy natrafić na liczne ślady umocnień ziemnych (okopy, stanowiska ckm-ów). Meandrując przez las, mijamy po drodze opuszczoną wieś Sadykierz. Docieramy do końca lasu i przechodzimy przez kolejny rów przeciwczołgowy (przez miejscowych nazwany ?Kanałem Wojskowym?). Skręcamy w lewo i drogą wśród pól i łąk kierujemy się początkowo na zachód, a następnie na północ w stronę m. Magdalenów ( przez miejscowych nazwany potocznie ?Magdalonką?). W lesie przy zakręcie w kierunku północnym po prawej stronie, na piaskowej wydmie porośniętej lasem możemy zaobserwować okopy z licznymi stanowiskami strzeleckimi.

Docieramy do asfaltowej drogi w Magdalenowie i skręcamy w lewo. Po ok. 1,5 km (ok. 300 metrów przed skrzyżowaniem Szczerców-Lubiec) skręcamy w lewo. Idąc lekkim piaskowym wzniesieniem po ok. 150 metrach docieramy do jedynego na trasie schronu obserwacyjnego oznakowanego na mapie nr 11. Schron posiada trzy otwory obserwacyjne o kącie obserwacji 180 stopni. Idziemy dalej wzdłuż oznakowania trasy, przecinamy asfaltową drogę i zagłębiamy się w las. Mijamy piaskowe wyrobisko (po lewej stronie) i poprzez łąkę dochodzimy do lasu.

Po ok. 400 metrach napotkamy kolejny schron nr 10 leżący na zboczu piaskowej wydmy. Poprzez las (zostawiając schron po prawej stronie) docieramy do rowu melioracyjnego. Przekraczamy go i skrajem lasu dochodzimy do poprzecznej, polnej drogi. Tu skręcamy w lewo (na zachód). Trafiamy na  schron nr 12. Mijamy go i docieramy do drogi asfaltowej (Szczerców-Lubiec). Skręcamy w prawo i mijamy kolejną tablicę informacyjną naszego szlaku. Kierujemy się w stronę m. Lubiec. Tu z rozjazdu, po lewej stronie na łące, możemy dostrzec schron nr 13 (dwustrzelnicowy, widoczny jako niewielki pagórek porośnięty drzewami i krzewami) Trzeba do niego koniecznie podejść ! Wracamy na drogę i wzdłuż zabudowań Lubca, po przebyciu ok. 400 metrów, należy skręcić w lewo (między budynkami). Na drewnianym płocie znajduje się czerwono-białe oznakowanie trasy. Poprzez łąkę idziemy najpierw prosto, potem skręcamy w prawo w stronę widocznego w oddali mostu. Przed nim skręcamy w lewo, i idziemy po południowej stronie rzeki (nie przekraczamy mostu !)

Po ok. 1 km docieramy do kolejnego mostu i asfaltowej drogi. Skręcamy w prawo, mijamy most i docieramy do m. Marcelów. Mijamy po lewej stronie przy rozjeździe, przydrożną kapliczkę. Między gospodarstwami kierujemy się dalej prosto w kierunku widocznego lasu. Docieramy do niego i skręcamy w lewo. Szlak poprowadzi nas do zbiorników wodnych ?Święte Ługi?. Mijamy je, skręcamy w lewo i po ok. 1,5 km znów skręcamy w lewo. Teren będzie lekko pagórkowaty. Po lewej stronie na północnej skarpie, możemy zauważyć ślady po okopach, stanowiskach artylerii, a po prawej stronie dobrze zachowany (niegdyś zalewany wodą) rów przeciwczołgowy. Mijając wzniesienia szlak skręca w prawo. Pośród kolejnych pagórków i licznych pozostałościach po okopach, dochodzimy do schronu nr 15. Ukryty jest na zboczu piaskowej skarpy.

Szlak wiedzie nas dalej lasem, a po kilku zakrętach i przebyciu dystansu ok. 1 km napotykamy kolejny schron oznaczony na mapie jako nr 14. Otoczony jest kilkunastoletnim lasem sosnowym. Ma on swoją nazwę (?GRUNWALD?) odciśniętą w betonie przez budowniczych. Po odwiedzeniu go, kierujemy się na północ i docieramy do gruntowej drogi w m. Faustynów. Tu skręcamy w lewo i po ok. 1 km, po prawej stronie drogi napotkamy kolejny schron nr 16 nazwany przez budowniczych ?GROM?. Oddalony jest ok. 100 metrów od drogi.

Jadąc dalej drogą docieramy do ostatnich zabudowań Faustynowa. Tu droga się kończy. Musimy przejść łąkę po przekątnej (w prawo). Po dotarciu do ściany lasu skręcamy w prawo (90o) i po ok. 500 metrach, po lewej stronie ukaże się wysoki las. Napotkamy w nim ostatni schron nr 17 o nazwie ?GROŹNY?. Jest on częściowo zniszczony (wyrwana wchodnia). Zniszczenia prawdopodobnie spowodowali Sowieci w 1945 roku detonując n schronie skład amunicji.
Tu kończy się nasza trasa.

Załącznik:
Mapa [JPG]

Przeczytaj również

Skip to content